Het leren van nieuwe talen, ooit over nagedacht hoe dit eruit ziet in je hoofd?

Nieuwsberichten Pieternel / 16/01/2021 / Door

Ik ben in Roemenië volop bezig met het leren van nieuwe talen. Maar een nieuwe taal leren, hoe werkt dat dan? Ieder is uniek gemaakt dus bij iedereen werkt het anders. Benieuwd naar de feitjes en hoe dit bij mij werkt? Lees dan snel verder.

In je hoofd heb je verschillende afdelingen, ook een afdeling voor taalverwerving. Je zou dit kunnen vergelijken met het bouwen van een huis. Bij het opbouwen van een nieuwe taal heb je stenen nodig. Hoe deze stenen eruitzien is bij iedereen anders. Iedereen is tenslotte uniek. Hetgeen dat bij iedereen hetzelfde is, is de aanwezigheid van een fundament. Dit is je moedertaal. Hiervoor hoefde je niet hard te studeren. Dit heb je gewoon geleerd. Dit kan een gesproken of een gebarentaal zijn. Voor veel doven is de gesproken (en geschreven) taal een tweede taal. Hun eerste taal is gebarentaal.


Aantal feitjes op een rij met het leren van een nieuwe taal:
– Hoe meer (gebaren/gesproken) talen je kent, hoe makkelijker het wordt om een nieuwe taal te leren.
– Een nieuwe taal leren voor je pubertijd gaat makkelijker dan na de pubertijd. Deze periode wordt in de taalkunde ook wel de kritische periode genoemd.
– Een talenknobbel is eigenlijk de aanwezigheid van (meta linguïstische) inzichten van verschillende talen. Een voorbeeld hiervan zijn naamvallen die niet alleen in het Tsjechisch aanwezig zijn maar ook in het Roemeens. Kennis van de ene taal geeft inzicht in de andere taal.

Hoe werkt het? Hoe leer je een nieuwe taal?
Als je een boodschap/gedachtenspinsel wilt uitdrukken ga je in je hoofd (bewust/onbewust) op zoek naar een manier om dit te uiten. Voor het uiten van dit gedachtenspinsel ga je naar je zogenaamde mentale lexicon. Hier bevinden zich begrippen die je kent en die een vertaling kunnen geven aan de gedachten die je hebt. Nadat je de juiste begrippen gevonden hebt, ga je een zin vormen en verbind je dit aan de grammatica van de betreffende taal. Vervolgens begin je te praten/gebaren en is je boodschap/gedachtenspinsel vertaald. Maar die zoektocht in het mentale lexicon. Hoe gaat dat als een nieuwe taal wordt toegevoegd in je mentale lexicon? Dit gaat in een gebarentaal anders dan in een gesproken taal. Als jij een begrip hoort of ziet, zie je dan de geschreven vorm in je hoofd of een afbeelding? Veel gesproken talen kennen een vertaling van de klanken in een geschreven vorm. In de gebarentaal bestaat er geen vertaling in geschreven vorm van het gebaar. Hierdoor zal het onthouden van nieuwe begrippen anders verlopen dan bij een persoon die een (gesproken) taal leert met een geschreven vorm. Let op! Er zijn ook talen die (nog) geen geschreven vormen kennen. Wat zien zij in hun brein?

Je mentale lexicon is verbonden aan het lange termijn geheugen. Om nieuwe begrippen toe te voegen aan het lange termijn geheugen van het mentale lexicon ga je labelen. Je zoekt een verbinding met iets wat je al kent. Vanuit mijn ervaring gaat dit op verschillende manieren:

1. Nieuw begrip verbinden met een bestaand begrip in het mentale lexicon.

2. Nieuw begrip verbinden door de context van het begrip

3. Nieuw begrip verbinden aan een afbeelding van het nieuwe begrip.

4. Nieuw begrip verbinden met een gebeurtenis die een herinnering wordt. 

Wat bedoel ik precies met deze manieren? Lees gerust verder, dan kom je er vanzelf achter.  

1. Nieuw begrip verbinden met een bestaand begrip in het mentale lexicon
Je kunt een nieuw concept opslaan in je mentale lexicon door het aan een bestaand concept te verbinden. Het woord moeder in het Nederlands verbind ik bijvoorbeeld aan het Engelse woord mother of het Nederlandse gebaar: Doordat er een verbinding is gemaakt lukt het je om het begrip te onthouden. Er kunnen verbindingen/vertalingen gelegd binnen het mentale lexicon tussen de verschillende talen. Deze vertalingen zijn niet altijd vanuit de moedertaal naar de nieuwe taal. Een taal die niet de moedertaal is, wordt ook wel tweede taal genoemd. Iemand kan verschillende tweede talen hebben. Zo heb ik bijvoorbeeld Nederlands als mijn moedertaal en Engels, Tsjechisch, Roemeens, Nederlandse gebarentaal, Roemeense gebarentaal en American Sign Language als tweede taal. Op het moment maak ik bijvoorbeeld veel meer verbindingen/vertalingen tussen mijn Nederlandse gebarentaal, Engelse taal, de American Sign Language en de Roemeense taal en Roemeense gebarentaal. Hieronder een voorbeeld uit mijn hoofd:
3. Nieuw begrip verbinden aan een afbeelding van het nieuwe begrip
Een nieuw begrip kan in het mentale lexicon blijven hangen door deze te verbinden aan een afbeelding. Zo wordt er gebruik van een visuele vorm om nieuwe begrippen toe te voegen aan het mentale lexicon. In de verwerving van een gebarentaal is dit erg behulpzaam. Een gebaar is namelijk niet op te schrijven. Het is een taal met een ‘3D schrift’.Als tweede taal verwerver van gebarentaal heb ik hier veel mee te maken. Het trainen van mijn brein om een 3D vorm te onthouden is echter wel een uitdaging. Ik ben opgevoed met een gesproken vorm en ik zie vaak de geschreven vorm in mijn gedachten. Gelukkig ben ik gezegend met creativiteit en vind ik steeds beter mijn weg hierin. Zo kan ik bijvoorbeeld het Roemeense gebaar voor TOERIST makkelijker onthouden door deze te verbinden aan de afbeelding van een raam in de trein. “De TOERIST opent het raam in de trein”.

2. Nieuw begrip verbinden door de context van het begrip
Soms is het nodig om een begrip te verbinden aan een bepaalde context, omdat er niet altijd een 1 op 1 relatie is met een woord/gebaar uit verschillende talen. Hierdoor gebeurt het ook wel dat er verbindingen gezocht worden door een context te geven. Er moet een ‘bedje’ klaar gemaakt worden om het begrip op de juiste manier te kunnen gebruiken. Hoe vertaal je bijvoorbeeld het Nederlandse woord gezellig naar een Engels woord? Door het geven van context wordt het begrip duidelijker. Een kamer kan er gezellig uitzien of een moment met vrienden kan gezellig zijn. Een persoon kan ook gezellig zijn.
4. Nieuw begrip verbinden met een gebeurtenis die een herinnering wordt
Je kunt ook een nieuw begrip toevoegen aan je mentale lexicon door het te verbinden aan een gebeurtenis die een herinnering wordt. Deze gebeurtenis geeft de context aan het aan nieuwe begrip. Dit is echter geen talige context maar een emotionele context. De gebeurtenis en omgeving maken een herinnering in de hersenen die ervoor zorgt dat er voldoende context is om een begrip te onthouden en terug te kunnen vinden als het weer gebruikt moet worden. Voorbeelden hiervan zijn lastiger te geven als mensen de betreffende taal niet spreken. In de Tsjechisch taal wanneer iemand iets doet wat eigenlijk niet mag kan je het volgende zeggen ‘ti, ti, ti’. Ti betekent jij in het Nederlands. Echter doet deze vertaling teniet aan de emotionele betekenis die erbij hoort.

Hoe ziet het er dan uit in die bovenkamer met al die verschillende talen?
In het begin maakte ik de vergelijking van een huis. Stel dat mijn gehele brein een huis is. Er zijn verschillende kamers in aanwezig. Elke kamer heeft zijn eigen kennis en vaardigheden. Er is ook een kamer waar ‘talen’ op staat. Die kamer ziet er bij mij als volgt uit, een beetje verwarrend soms wel. Wanneer er een gedachtenkronkel mijn talenkamer binnenkomt gaat het op zoek naar een vertaling in mijn mentale lexicon. Dit is niet altijd Nederlands (mijn moedertaal) maar springt heen en weer. Zo komt het wel eens voor dat ik in één zin verschillende talen gebruik.

Ik houd van filosoferen, talen en culturen. Bovenstaande heb ik dan ook geschreven vanuit mijn eigen ervaring en gesprekken met mensen om mij heen. Zijn mijn gedachtenspinsel herkenbaar? Hoe ziet jouw talenbrein eruit? Ooit over nagedacht? Met wat zou je het vergelijken? Ik hoor het graag van je! Zie de mogelijkheid om een reactie te plaatsen onderaan deze pagina. Vind het fijner om een video te sturen? Stuur deze dan naar tfcpieternel@gmail.com.

Zie hier nog meer opties van andere mensen hoe zij hun brein zien in het gebruik van verschillende talen
– Het hebben van een gang. De deur moet bewust opengedaan worden om een nieuwe taal in te zetten. Wanneer deze deur opengaat komt de vreemde taal de gang binnen. Het gevolg is een mix van de moedertaal en een tweede taal in de vertaling van gedachten naar begrippen.
– Een emmer met de moedertaal en een emmer met alle tweede talen. Wanneer de moedertaal gebruikt wordt, geen probleem. Mocht de persoon in zijn of haar tweede taal gaan spreken, dan worden gedachten vertaald naar begrippen uit de tweede emmer. Kent deze emmer meerdere talen dan wordt het een warboel van allerlei talen door elkaar.